هجرت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بررسی تاریخ اسلام نشان میدهد که دو موضوع "هجرت" و
جهاد دو عامل اصیل در پیروزی اسلام در برابر دشمنان نیرومند بوده است. اگر هجرت نبود اسلام در محیط خفقان آور مکه از بین می رفت و اگر جهاد نبود اسلام هیچ گاه رشد و نمو نمی کرد. هجرت، اسلام را از شکل منطقه ای بیرون آورد و در شکل جهانی قرار داد و جهاد به مسلمانان آموخت که اگر تکیه بر قدرت نکنند، دشمنانی که پای بند منطق و حرف حساب نیستند هیچ گونه حقی برای آنها قائل نخواهند شد.
در اسلام چند هجرت واقع شد:
• هجرت مسلمانان مکه به
حبشه که بذر اسلام در بیرون جزيره العرب پاشیده شد.
• هجرت پیامبر و مسلمانان به
مدینه در سال سیزدهم بعثت.
• هجرت «ثانیه»، هجرت گروهی از مسلمانان بعد از
صلح حدیبیه است که محیطی امن به دنبال این صلح صورت گرفت.
در آیات ۷۵ - ۷۷ انفال به چهار گروه از مسلمانان اشاره شده است.
• مهاجران نخستین؛
• انصار و یاران مدينه؛
• ایمان آورندگان بدون مهاجرت؛
• ایمان آورندگان با تاخیر همراه با مهاجرت
در جای دیگر هجرت به عنوان دستوری سازنده که آثار و برکات دنیوی، معنوی و اخرى دارد، اشاره نموده می فرماید: و من يهاجر في سبيل الله يجد في الأرض مراغما گثيرة و عة ومن يخرج من بيته مهاجر إلى الله و رسوله ثم يدركه الموت فقد وقع أجره على الله وكان الله غفور رحيما»؛ «و کسی که در راه خدا هجرت کند نقاط امن فراوان و گسترده ای در زمین می یابد و کسی که از خانه اش به عنوان مهاجرت به سوی خدا و پیامبر او بیرون رود سپس مرگش فرا رسد پاداش او بر خداست و خداوند آمرزنده و مهربان است».
این آیات، هجرت امری پسندیده و عامل خیرات و برکات فراوان و مقدمه رسیدن به اهداف خاص است. هجرت آن قدر مهم است که مبدأ تاریخ مسلمانان و زیر بنای همه حوادث سیاسی، تبلیغی و اجتماعی است و مخصوص به زمان خاص نیست و قرآن هجرت را مایه پیدایش آزادی و آسایش دانسته و مهاجر و مجاهد به سوی خدا را مشمول رحمت، غفران و رحمانیت خداوند و نشانه ایمان واقعی می داند
إن الذين آمنوا و الذين هاجروا و جاهدوا في سبيل الله ولك يرجون رحمت الله و الله غفور رحيم»: «کسانی که ایمان آوردند و کسانی که مهاجرت کردند و در راه خدا جهاد نمودند آنان امیدوار رحمت خدا باشند که خدا غفور و رحیم است».
و الذين آمنوا و هاجروا و جاهدوا في سبيل الله و الذين آوا و نزوا أولئك هم المؤمنون قالهم مغفره و رژ گریم»؛ «و کسانی که ایمان آورده و مهاجرت کرده و در راه خدا جهاد نمودند و کسانی که (از اهل مدینه به مهاجران) منزل داده و یاری کردند، آنها به حقیقت اهل ایمانند و مغفرت و رزق نیکو برای آنهاست.
از این رو موضوع هجرت در امر جهاد نقش اساسی دارد؛
إن الذين آمنوا و هاجروا و جاهدوا بأموالهم وأنفسهم في سبيل الله و الذين آووا و تضژوا أوليك بعضهم أولياء بغض و الذين آمنوا ولم يهاجروا ما لكم من ولايتهم من شی حتمی يهاجروا وإن استنصروكم في الدين فعليكم الضر إلا على قوم بينكم وبينهم ميثاق و الله بما تعون بصير»؛ «آنها که ایمان آوردند و مهاجرت نمودند و با اموال و جان های خود در راه خدا جهاد کردند و آنها که پناه دادند و یاری نمودند، اولیا، (یاران و مسئولان و مدافعان یکدیگرند، و آنها که ایمان آوردند و مهاجرت نکردند هیچ گونه ولایت (و تعهد و مسئولیت در برابر آنها ندارید تا هجرت کنند و (تنها) اگر از شما در (حفظ) دین (خود) یاری طلبند بر شما است که آنها را یاری کنید جز بر ضد گروهی که میان شما و آنها پیمان (ترک مخاصمه) است و خداوند به آنچه عمل می کنید بینا است».
هم اکنون نیز برای نجات اسلام از بن بست ها و شکستن موانع مختلفی که دشمنان از هر سو در برابر آن ایجاد کرده اند راهی جز احیای اصل «هجرت» و «جهاد» نیست، هجرت صدای آنها را به گوش جهانیان می رساند و دل های آماده و نیروهای سازنده و اقوامی که تشنه حق و عدالتند را در اختیار آنها می گذارد و جهاد به آن ها حرکت و حیات می بخشد و مخالفان لجوجی را که جز منطق زور به گوششان فرو می رود از سر راه خود بر می دارد.
جهاد و نظام دفاعی در قران صفحه ۶۹
