• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 
استان قم
QOM
موقعیت استان قم در ایران
کشور ایران
مرکز استان شهر قم
تعداد شهرستان سه شهرستان
زبان اصلی فاسی (لهجه قمی)
تاسیس ۱۳۷۵ خورشیدی
اطلاعات آماری
جمعیت استان ۱٬۲۹۲٬۲۸۳ نفر (۱۳۹۵)
تعداد شهدا بیش از ۴۰۰۰ شهید

استان قم یکی از ۳۱ استان ایران است که در مرکز این کشور و در جنوب استان تهران ، شمال استان اصفهان ، شرق استان مرکزی و غرب استان سمنان واقع شده‌است. مرکز استان کلان‌ شهر قم است. این استان در یک منطقهٔ خشک و نیمه‌خشک واقع شده‌است و آب و هوای گرم و خشک دارد. استان قم سه شهرستان دارد. شهرهای قم، جعفریه ، پردیسان و سلفچگان مهم‌ترین شهرهای استان به‌شمار می‌روند. از معروف‌ترین روستاهای استان قم می‌توان به وشنوه ، خاوه ، فردو ، کهندان ، قاهان ، نویس و کرمجگان اشاره کرد. مهم‌ترین عامل مؤثر بر وضع اقتصادی استان، صنعت گردشگری و به ویژه توریسم مذهبی است و دلیل آن وجود حرم فاطمه معصومه و مسجد جمکران و تعداد زیادی از مزارهای امام‌زاده‌ها و علویان در استان است که در تمام فصول سال، پذیرای زایران بسیاری از نقاط مختلف ایران و سایر کشورها است که این امر موجب رونق بازار کار و خدمات در این شهر شده‌است.



۱ - جغرافیای طبیعی استان

[ویرایش]

وسعت اين شهرستان برابر با وسعت استان قم است و داراي ۵ بخش، ۱۰ دهستان و ۳۶۳ آبادي داراي سكنه است. پنج بخش آن عبارت اند از: جعفرآباد، خلجستان، مركزي، سلفچگان و كهك. درياچه حوض سلطان در استان قم و چهل كیلومتري شهر قم واقع شده است. بلندترين قله اين استان در ۴۵ كیلومتري شهر قم، منطقه فردو، به نام قله برف انبار به ارتفاع ۳۱۵۰ متر است كه در فصول سرد سال يخچالي دارد كه نام اين كوه نيز برگرفته از آن است. مساحت شهر قم حدودا يازده هزار و سيصد كیلومتر مربع می باشد که اندكي از کشور لبنان بزرگ تر است. در قم طوایف زند، گائینی، شاهسون، لک و ... زندگی می کنند.

۲ - جغرافیای تاريخي قم

[ویرایش]

از لحاظ تاريخي روايت هاي گوناگوني در مورد تأسيس شهر قم وجود دارد. براساس گزارشی تاريخي شهر قم در سال هاي دور توسط مهاجراني كه از یمن به ايران هجرت كرده بودند، تأسيس شده است. ريشۀ نام شهر قم به «كومه » به معناي آلاچيق كه چوپانان براي استراحت می ساختند، باز می گردد. بنابر داستاني نام قم از یک حديث منسوب به پيامبر اسلام حضرت محمد گرفته شده است. قم به نام های مختلفی شناخته می شود كه از جمله مي توان به موارد زیر اشاره كرد: مجمع انصارالقائم (يعني محل تجمع ياران امام زمان) ، مأوي للفاطميين كه به معني پناهگاه منسوبين به فاطمه زهرا است و شهر خون و قيام که به دليل نقش فعال اين شهر در تاريخ معاصر ايران و وقوع انقلاب اسلامي به شهر قم داده شده است.

۳ - مكان هاي ديدني و تاريخي

[ویرایش]

بارگاه حضرت معصومه ، بازار قم، باغ گنبد سبز، چهل اختران، حمام حاج عسگرخان، خانه قدیمی امام خمینی، خانه ملاصدرا، غار وشنوه، قلعه خورآباد، مدرسه فیضیه قم، مسجد جمکران، مسجد صرم، پارك ملي كوير، قلعه قمرود، كاروانسراي ديرگچين، موزه صنايع دستي قم، مسجد جامع قم، كاروانسراي پاسنگان، غار كهك، دریاچه حوض سلطان، موزه آستان مقدس حضرت معصومه و... از مکان های تاریخی و دیدنی قم می باشند.

۴ - قم مركز تشيع

[ویرایش]

شهر قم را بايد نخستين شهر شيعي در مناطقی دانست كه به نام ايران شناخته مي شود؛ زيرا پيشينه تشيع آن به ربع آخر قرن اول هجري باز مي گردد. درست در زمانی كه ايران هنوز گرفتار كشمكش بين پذيرش اسلام و باقي ماندن بر دين آبا و اجدادي خود بود، با سكونت اعراب در قم، مشي مذهبي خود را هم برگزيد. بر اساس آن چه محمدبن حسن قمی آورده، حمزة بن یسع بن سعد اشعری شهر قم را به صورت کوره درآورده است؛ بدین معنا که منبر در آن بنهاد و والي و حاكم براي آن مقرر شد. نهادن منبر نشانه استقلال این شهر محسوب مي شد. پيش از آن قم زير نظر اصفهان بود. حمزه از هارون الرشید خواست تا آن را از اصفهان جدا كند و او هم پذيرفت. برخي نزاع هاي مذهبي ميان اصفهان و قم را در اين جدايي مؤثر دانسته اند. مدتي بعد ابوالصدیم حسین بن علی بن آدم اشعری مسجد جامع قم را كه در ميان قم و كميدان بوده بنا كرده است. گفتني است كه مسجد امام حسن عسکری نيز توسط احمد بن اسحاق اشعری كه متولي موقوفات امام در قم بوده، بنا نهاده شد. امروزه قم به عنوان مركز جهان تشيع شناخته می شود که با وجود حوزه علميه قم بر اهميت آن افزوده شده است.

۵ - حوزه علميه قم

[ویرایش]

حوزه علميه قم توسط شیخ عبدالکریم حائری تأسيس شده است. آیاتی همچون امام خميني، اراكي، گلپايگاني، خامنه اي و... در حوزه علمیه قم تحصيل و تدريس كرده اند. وجود حوزه علميه در اين شهر باعث شده تا اتباع خارجي بيش از ۸۰ كشور جهان در آن گرد هم آيند. امام موسی صدر متولد قم بوده و سیدحسن نصرالله نیز بيش از یک سال در قم تحصيل کرده است. شهيدان مطهري و بهشتي نیز در حوزه علمیه قم فعالیت داشتند.

۶ - قم مبدأ انقلاب اسلامي

[ویرایش]

استان قم نقش بي بديلي در پيروزي انقلاب داشته است. آغاز نهضت انقلاب اسلامي به رهبري امام خمینی و روحانيت از اين استان شروع شده است. قيام تاريخي ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ و رخداد ۱۹ دي ۱۳۵۶ که در پيروزي انقلاب اسلامي نقش اساسي داشته است به عنوان ماندگارترين و سرنوشت سازترين حركت مردمي تاريخ معاصر ایران در دفاع از استقلال، آزادي و جمهوري اسلامي به پيشتازي مردم قم محسوب می شود.

۷ - نقش استان قم در دوران دفاع مقدس

[ویرایش]

استان قم داراي بیش از ۴۰۰۰ هزار شهيد، ۱۱ هزار جانباز و ۵۱ هزار رزمنده مي باشد. استان قم داراي ۷۲ گلزار و ۲۲ يادمان شهيد گمنام و ۵۲ مزار شهيد گمنام است. روستاي فردوي استان قم رتبۀ اول را در تقديم شهيد دارد. اين استان تأمين كننده هزينه سه روز جنگ در طول دفاع مقدس بوده است. اعزام ۲۱ هزار روحاني به جبهه ها و دارندۀ یکی از بزر گترین يگان هاي رزم در دوران دفاع مقدس متشكل از ۵ استان با ۲۲ هزار شهيد بوده است.







جعبه ابزار