اسلام
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اسلام، نام آخرین دین خداوند، به معنی پذیرش و تسلیم است. هر کس که به آیین و دین خاصی گرویده باشد، به آن دین اسلام آورده است، اما اسلام، به دین و آیینی گفته می شود که
حضرت محمد از جانب خداوند برای هدایت بشر آورده اند و هر کس که این دین را بپذیرد، مسلمان نامیده می شود. دین اسلام در سال ۶۱۰م با نزول آیات قرآن از جانب خدا بر حضرت محمد در مکه آشکار شد. پیامبر در آن زمان، چهل ساله بودند. در آیینهای پیشین؛ نظیر یهودیت، مسیحیت و بنابر گفته هایی در آیین زرتشت نیز، به پیامبری حضرت محمد و ظهور دین اسلام اشاره شده بود. در زمانی که اسلام ظهور کرد، همه مردم جهان از یک دین پیروی نمی کردند. آنها یا یهودی بودند یا مسیحی. گروهی نیز زرتشتی بودند و جمعی آتش می پرستیدند و برخی نیز بت پرست بودند. حتی آنها که به خدای یگانه ایمان آورده بودند، براثر ورود مطالب ناروا به دینشان، برای خدا شریک قایل شده بودند و جایگاه خدا را در حد یک انسان، پایین آورده بودند. جز عده اندکی که به فرمان خدا گردن می نهادند، جهان در آتش جهل و سودجویی و خرافه پرستی می سوخت.
وضعیت اعراب شبه جزیره عربستان نیز همچون دیگر نقاط دنیا بود. شمار اندکی از ساکنان این ناحیه، مانند محمدامین از دین حضرت ابراهیم پیروی می کردند، اما عرب ها، بیشتر در پی کسب مال و درگیری های قبیله ای بودند. همه هنر آنها در سرودن شعر بود. در چنین شرایطی، خداوند دین اسلام را توسط محمد (که در میان مردم به امانت داری و درست کاری مشهور بود) برای مردم فرستاد و او را مأمور عرضه اسلام به جهانیان کرد. از زمانی که حضرت آدم به عنوان نخستین پیامبر از سوی خدا برگزیده شد تا زمانی که حضرت محمد (آخرین رسول خدا) فرستاده شد، همه پیامبران یک هدف را دنبال می کردند و آن دعوت مردم به یگانه پرستی و توحید بود. خلاصه همه پیامهایی که دیگر پیامبران آورده بودند، یکجا در دین اسلام به مردم عرضه شد.
اسلام در ابتدا به جمع اندکی از مردم عرضه شد و نخستین کسانی که به پیامبر اسلام ایمان آوردند، علی علیه السلام و خدیجه بودند. اما زمانی که خداوند اجازه دعوت عمومی داد، رفته رفته بر شمار مسلمانان افزوده شد و مخالفان، فشار بر پیامبر و پیروانش را بیشتر کردند. سالهایی که پیامبر در مکه بودند، بیشترین آزار و اذیتها را از جانب کفار و مشركان متحمل میشدند. حتی چند سالی مسلمانان در محاصره شدید اقتصادی قرار گرفتند و همه توش و توان خویش را برای دفاع از اسلام، نهادند. در همین مدت، بسیاری از یاران وفادار پیامبر از جمله خدیجه همسر پیامبر و ابوطالب (عموی پیامبر) از دنیا رفتند. سرانجام پس از یازده سال که از بعثت پیامبر می گذشت، با مهاجرت ایشان و یارانشان به یثرب که بعدها مدينه النبی نام گرفت اسلام از یک آیین صرفا مذهبی خارج شد و در قالب حکومت عرضه گردید ، همین هجرت، مبدأ تاریخ مسلمانان شد . در مدت سیزده سالی که پیامبر در مدینه بودند، جنگهای فراوانی صورت گرفت و بسیاری از مسلمانان به شهادت رسیدند، اما با وجود فشارهایی که مشرکان بر مسلمانان وارد می آوردند، اسلام، نفوذ خود را در قلبهای مردمان گسترش داد و بر شمار مسلمانان افزوده شد.
اسلام با پیام برادری و دعوت به یگانه پرستی به میان مردم آمد. اسلام به انسانها می گوید که شما نماینده خدا در زمین هستید. این دین با چنین بینشی، برای جان، مال، ناموس و فکر و اندیشه او نیز احترامی الهی قایل است و از انسانها می خواهد با گرد آمدن به دور هسته توحید و پذیرش عدالت خداوندی، پیامبر و فرستاده اش را تکریم کنند و به روز قیامت- که همه انسانها به سوی خداوند روی می برند - ایمان آورند و برای زندگی در دنیای دیگر، خویشتن را با فرمان امامان - که هدایتگران مردم پس از پیامبر، به سوی رستگاری هستند - از گمراهی نجات دهند. مسلمانان دو وظیفه فردی و اجتماعی به عهده دارند. وظایف فردی را فروع دین می نامند که عبارت اند از : اقامه نماز ، ادای
خمس ،
زکات ،
روزه ماه رمضان،
حج خانه خدا،
جهاد در راه خدا، دعوت مردم به کارهای نیک و پرهیز دادن آنان از رفتارهای ناشایست، دوستی با یاران خدا و دوری از دشمنان خدا. در بخش اجتماعی، اسلام خواستار تشکیل حکومت و اداره جامعه است. همزمان با ورود پیامبر به مدینه، حکومت اسلامی نیز شکل گرفت و پیامبر، به عنوان رئیس حکومت، اداره امور جامعه مسلمانان را برعهده گرفتند و نخستین قانون اساسی اسلام را برای اداره جامعه در سال اول هجرت تدوین کردند.
پیامبر در اغلب جنگهایی که بر مسلمانان تحمیل می شد، خود شخصأ فرماندهی نیروهای مسلمان را برعهده داشتند از جمله در جنگهای بدر، احد، خیبر، خندق و ... و برای پیشبرد اهداف حکومت اسلامی از محل درآمد عمومی که
بیت المال نام داشت، برای مردم هزینه می کردند . اکنون، بسیاری از اقدامات دولتهای اسلامی، بر پایه آموزه های اجتماعی و سیاسی و رفتارهای پیامبر گرامی اسلام در دوران حضورشان در مدینه است.
حکومت در اسلام بر پایه قوانین الهی استوار است و زمامداران حکومت اسلامی باید با داشتن تقوا و دوری از خودرأیی، نابرابری و اجحاف نسبت به مردم، بر اجرای دقیق قانون خدا همت گمارند و خیر و صلاح مردم مسلمان و کشور اسلامی را در نظر بگیرند. آنان از رفتارهای خودسرانه و متکبرانه برحذر شده اند و باید در چاره اندیشیها برای اداره امور جامعه، با مسلمانان بویژه افراد باتدبیر و دانشمندان آنان مشورت کرد.
قرآن، کتاب آسمانی مسلمانان، بزرگ ترین معجزه اسلام و مجموعه پیام هایی است که از جانب خدا و به صورت وحی، توسط جبرئیل فرشته امین الهی بر پیامبر نازل شد و در ۲۳ سال پیامبری حضرت محمد ، فرمانهای الهی برای همه مردم جهان در این کتاب مقدس جای گرفته پس از رحلت پیامبر اسلام در سال ؟ هجری، فرمان ایشان مبنی بر جانشینی علی علیه السلام ، نادیده گرفته شد و بین مسلمانان اختلاف نظر پیش آمد و پیش روی صحیح اسلام، آن گونه که پیامبر می خواستند، ادامه نیافت. رفته رفته اسلام به دو گروه
شیعه و
سنی تقسیم شد و هرگروه نیز به چندین دسته و فرقه کوچکتر تقسیم شدند. بعدها سنیها به چهار گروه عمده مالکی، شافعی، حنبلی و حنفی تقسیم شدند و شیعیان نیز به دوزاده امامی، شش امامی، زیدیه و ... تقسیم شدند. با این حال اسلام توانست مرزهای جغرافیایی را در نوردد و از شبه جزیره عربستان به سمت تسخیر امپراتوریهای بزرگ ایران و روم برود. دیری نپایید که ایران به فرمان الهی اسلام گردن نهاد و دروازه های این کشور باستانی به روی نسیم روح بخش اسلام گشوده شد و راه گسترش دین خدا تا سرزمین چین هموار گردید. این آیین از سمت غرب نیز تا کوههای پیرنه در اسپانیا پیش رفت.
ایران در قرن اول هجری پذیرای اسلام شد و در بخشی از قرن دوم، مرکز خلافت جهان اسلام گردید. از قرن سوم که پایتخت جهان اسلام به بغداد منتقل شد، فرمانروایان مناطق مختلف در ایران ندای استقلال خواهی سردادند و رفتار ناپسند خلیفه ها را مخالف دستورات اسلام دانستند. اسلام، هیچ گونه برتری وامتیازی میان مسلمانان جز تقوا و نزدیکی به خدا قایل نبود، در حالی که خلفای بنی امیه و بنی عباس، همواره اعراب را بر دیگر مسلمانان ترجیح می دادند. آنان با زنده کردن نظام سلطنتی، روح حکومت اسلامی را مخدوش کردند. از این رو، ایرانیان زودتر از مردم سایر سرزمینهای اسلامی، اعلام استقلال کردند و پس از سالها دست به دست شدن ایران، سرانجام در قرن دهم هجری، با روی کار آمدن سلسله صفویه (۹۰۷ - ۱۱۴۸ ق)، تشیع به عنوان مذهب رسمی کشور اعلام شد و ایران تنها کشور شیعه در جهان نام گرفت. در نخستین قانون اساسی ایران که در دوره مشروطه تدوین شد، مذهب رسمی کشور ، شیعه اعلام شد و پس از پیروزی انقلاب اسلامی و استقرار جمهوری اسلامی، براساس اصل دوازدهم قانون اساسی، تأكيد شد که «دین اصلی ایران، اسلام و مذهب جعفری اثنی عشری است و این اصل الى الابد غير قابل تغییر است و مذاهب دیگر اسلامی اعم از حنفی، شافعی، حنبلی و زیدی دارای احترام کامل می باشند و پیروان این مذاهب در انجام مراسم مذهبی، طبق فقه خودشان آزادند.»
جمعیت مسلمانان از ظهور اسلام تاکنون، هیچگاه سیر نزولی نداشته همواره رو به رشد بوده است. هم اینک بیش از یک میلیارد و دویست میلیون نفر در سراسر جهان مسلمان هستند و دستورهای لازم را در زندگی و رفتار شخصی و اجتماعی خویش به کار می بندند. همچنین از میان بیش از ۱۷۰ کشور موجود در جهان، افزون بر چهل کشور، دین اسلام را به عنوان دین رسمی خود پذیرفته اند. اندونزی با ۱۹۰ میلیون نفر، پرجمعیت ترین کشور مسلمان جهان است. شهرهای مکه و مدینه مهم ترین مراکز دینی و زیارتی مسلمانان به شمار می روند که همه ساله در ماه ذی حجه، پذیرای میلیونها نفر از مسلمانان دنیاست که برای حج بدان جا روی می آورند. کربلا، نجف، کاظمین و سامرا در عراق و مشهد در ایران از دیگر شهرهای زیارتی در دنیای اسلام است. بغداد و کوفه در عراق، دمشق در سوریه و قاهره در مصر نیز از جمله شهرهای تاریخی و مهم در دنیای اسلام است که روزگاری مرکز خلافت اسلام بودند.
