مرتضی قربانی (حسن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مرتضی قربانی (زاده ۱۳۳۶ اصفهان) سرتیپ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است که هم‌اکنون به‌عنوان مشاور رئیس
ستاد کل نیروهای مسلح و مشاور عالی فرمانده کل سپاه پاسداران فعالیت می‌کند. همچنین، او از سال ۱۴۰۰ تاکنون ریاست
فدراسیون تیراندازی ایران را برعهده دارد. قربانی در طول جنگ عراق با ایران یکی از فرماندهان اصلی سپاه پاسداران بود و به عنوان بنیانگذار و نخستین فرمانده
لشکر ۲۵ کربلا و
لشکر ۵ نصر شناخته می‌شود. وی در تمامی عملیات‌های گسترده سپاه در دوران جنگ تحمیلی به‌طور فعال شرکت داشته و نقشی کلیدی در عملیات
فتح‌المبین،
عملیات بیت‌المقدس،
عملیات محرم و
والفجر ۸ ایفا کرده است. بین سال‌های ۱۳۷۰ تا ۱۳۷۶ نیز فرماندهی
لشکر ۱۴ امام حسین علیه السلام را به‌عهده داشت. قربانی برای پاسداشت خدماتش در جنگ، موفق به دریافت ۳ بار
نشان فتح گردیده است.
[ویرایش]
خرداد ۱۳۳۶ در
محله سبزمیدان اصفهان (میدان کهنه) به دنیا آمد. پدرش حاج حسن سینی، معمار بود و مادرش فاطمه بیگم نام داشتند. همچنین پدرش همسر دیگری به نام صغری سلمانی نیز داشت. از ۲۲ فرزندی که خداوند به فاطمه بیگم و حاج حسن عطا کرده بود، به دلیل شرایط بهداشتی و درمانی نامناسب آن زمان، بسیاری از فرزندان درگذشتند و تنها سه پسر و پنج دختر زنده ماندند. وضعیت مالی خانواده به علت شغل پدر در سطح خوبی قرار داشت. حاج حسن سینی از جمله معمارانی بود که چندین مسجد در اصفهان بنا کرد؛ از جمله
مسجد الله در احمدآباد،
مسجد النبی در خیابان جی،
مسجد امام حسن در جاده اصفهان به یزد و همچنین در ساخت
مسجد حجتیه واقع در خیابان کاخ مشارکت داشت. مرتضی قربانی تحصیلات ابتدایی خود را در مدرسه سیرفیان پور واقع در خیابان کاخ در محله جی گذراند و دوره دبیرستان را در مدرسه هاتف اصفهانی سپری نمود. او از سال دوم تا پایان دوره متوسطه را در مدرسه ادب واقع در محله هشت بهشت اصفهان به تحصیل پرداخت. نام همسر وی،
شهناز اشکیان است و حاصل این ازدواج چهار فرزند (سه دختر و یک پسر) می‌باشد.
[ویرایش]
از سال ۱۳۵۵ با انتشار اعلامیه‌ها و مشارکت در تظاهرات ضد
رژیم پهلوی فعالیت‌های سیاسی خود را آغاز کرد. به دلیل خدمت سربازی، به ژاندارمری احمدآباد اصفهان منتقل گردید اما شبانه از آنجا فرار کرد. برادرش مصطفی نیز در
لشکر گارد شاه خدمت می‌کرد که او هم به دنبال فرار از خدمت، به شش ماه حبس محکوم شد. در زمان
دولت مهندس بازرگان، مرتضی از خدمت سربازی معاف گردید. در سال‌های ۱۳۵۶ و ۱۳۵۷ که اوج مبارزات علیه رژیم بود، به دلیل ضرب و شتم ماموران شاهنشاهی توسط مأموران پاسگاه دستگیر شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به همراه افرادی همچون ربانی، مرتضی تاج و سهیلی
گروه توحید را تأسیس کردند. او در
دادگاه ویژه انقلاب و
کمیته انقلاب اسلامی فعالیت داشت و در سال ۱۳۵۸ به
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پیوست. همچنین در کشف و دستگیری عوامل
کودتای نوژه نقش فعالی ایفا کرد. سال ۱۳۵۸ برای سرکوب ناآرامی‌های گروه‌های مسلح مخالف نظام جمهوری اسلامی، به کردستان رفت.
[ویرایش]
با شروع جنگ عراق با ایران راهی خوزستان شد. در نبرد خرمشهر و سپس محاصره آبادان نقش فعالی داشت و در
عملیات شکست حصر آبادان در جبههٔ ذوالفقاریه بود. مرتضی قربانی در سال‌های ابتدایی دهه ۶۰، از طرف
محسن رضایی میرقائد ، فرمانده سپاه پاسداران، مأمور می‌شود لشکر ۲۵ کربلا را بنیان نهد؛ لشکری که از نیروهای استان‌های مازندران و گلستان تشکیل شده بود. فرماندهی مرتضی قربانی بر این لشکر اما برخلاف روال رایج سپاه بود که معمولاً فرماندهان لشکرهای هر استان از نیروهای سپاه آن استان انتخاب می‌شدند. این تجربه اما بار دیگر تکرار شده و او مسوول پایه‌گذاری لشکر ۵ نصر خراسان می‌شود. وی در مجموع، در تمامی عملیات‌های گسترده در طول جنگ عراق با ایران حضور داشت.
[ویرایش]
قربانی تا سال ۱۳۷۶ فرمانده لشکر ۱۴ امام حسین بود. در دوره ریاست جمهوری
سیدمحمد خاتمی وی مشاور رئیس‌جمهور در امور ایثارگران بود. سپس تا سال ۱۳۹۴ رئیس «سازمان موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس» بود و از ۱۳۹۴ مشاور رئیس ستاد کل نیروهای مسلح در «امور حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس» است. او همچنین مشاور عالی فرمانده سپاه پاسداران نیز می‌باشد.
[ویرایش]
سردار قربانی برای پاسداشت خدماتش در دفاع مقدس، ۳ بار
نشان فتح (درجه ۱ و ۲ و ۳) دریافت کرد.
[ویرایش]
کتاب
تاریخ شفاهی دفاع مقدس؛ روایت مرتضی قربانی؛ در مسیر پیروزی ناشر:
مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس
