بنیاد مستضعفان و جانبازان

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

در نیمه دوم سال ۱۳۵۷ ش، یعنی پیش از پیروزی انقلاب اسلامی و پس از آن، بسیاری از افراد خاندان پهلوی، سرمایه داران بزرگ و وابستگان به دستگاه حکومتی شاه، از ایران فرار کردند. آنان تا جایی که توانستند، ثروتهای خود را از کشور خارج کردند، اما بخشی که قابل انتقال نبود، مثل کارخانه ها، زمینهای بزرگ کشاورزی، هتلها، کاخها و ... به جای ماند. این دارایی ها که گاهی افسانه ای بود - مانند ثروتی که اشرف پهلوی ، خواهر شاه به هم زده بود و توانسته بود بیشتر آن را به بانک های خارج از کشور منتقل کند - از راههای غیرقانونی به دست آمده بود. به همین دلیل امام خمینی هفده روز پس از پیروزی انقلاب، در نهم اسفند ۱۳۵۷ در نامه ای به شورای انقلاب اسلامی، دستور دادند تمام اموال سلسله پهلوی و وابستگان آن را که از بیت المال اختلاس کرده اند به نفع مستمندان، کارگران و کارمندان ضعیف مصادره کند و این اموال صرف ایجاد مسکن، کار و رفاه طبقه مستضعف شود. به این ترتیب بنیاد مستضعفان توسط هیئتی (آقایان سیدمحمد حسینی بهشتی ، سیدعلی خامنه ای ، علی اکبر هاشمی رفسنجانی ، سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی ، احمد جلالی ، علی اصغر موسوی و عزت الله سحابی ) که بیشتر آنان عضو شورای انقلاب بودند، تشکیل شد. امام خمینی در شهریور ۱۳۵۹ محمدعلی رجایی ، نخست وزیر را به سرپرستی این بنیاد برگزیدند.

پس از شهادت او در شهریور ۱۳۶۰ میرحسین موسوی ، نخست وزیر، این سمت را به عهده گرفت. پس از پایان جنگ هشت ساله (۱۳۶۷ش) که مجروحان فراوانی به جا ماند، امام خمینی به میرحسین موسوی دستور دادند بهترین امکانات بنیاد مستضعفان را در اختیار جانبازان جنگ قرار دهد. از آن پس بخش بزرگی از سرمایه بنیاد مستضعفان و جانبازان صرف رسیدگی به درمان و امور رفاهی جانبازان شد. پس از درگذشت امام، آیت الله سیدعلی خامنه ای، رهبر انقلاب، محسن رفیقدوست را به سرپرستی این بنیاد برگزید. ده سال بعد، در شهریور ۱۳۷۸ محمد فروزنده مسئولیت بنیاد مستضعفان و جانبازان را به عهده گرفت. این بنیاد یک مجموعه بزرگ اقتصادی، فرهنگی و درمانی است. کارخانه هایی در زمینه صنایع فلزی، شیمیایی، نساجی، معادن و نیز صنایع غذایی دارد. اداره زمینهای کشاورزی، تولید دام، گوشت، لبنیات، پروتئین از دیگر فعالیتهای بنیاد است. بنیاد مستضعفان و جانبازان تعدادی هتل، مرکز تفریحی و سازمانهایی برای گردشگری، بیمارستانها و مراکز درمانی تخصصی در اختیار دارد. بنابر آمار بنیاد، ۷۰ درصد درآمدهای این مراکز صرف رسیدگی به جانبازان و ۳۰ درصد صرف رسیدگی به محرومان جامعه می شود. این بنیاد در سال ۱۳۷۷ش حدود ۱۱۵ هزار جانباز را زیر پوشش خدمات خود داشت.

در سال ۱۳۸۳ش به منظور ارائه خدمات یکپارچه به خانواده های شهیدان، جانبازان و آزادگان، بخش جانبازان از بنیاد مستضعفان و جانبازان جدا شد و به بنیاد تازه تأسیس شهید و امور ایثارگران واگذار شد و سرپرستی آن را آقای سیدمحمد خاتمی، رئیس جمهور، به حسین دهقان واگذار کرد.